Porównawczy bilans ekologiczny materiałów
do produkcji ram okiennych

W jednym mieście żądanie zakazu używania PCV w budownictwie, w innym mieście zniesienie takiego zakazu - takie informacje często pojawiają się w niemieckich mediach. Nie zawsze można zrozumieć, jaka jest przyczyna takich decyzji. Instrumentem, który - jak powszechnie wiadomo - powinien umożliwiać obiektywne uzasadnienie decyzji tego rodzaju jest bilans ekologiczny.
Zakład "Solvey Konststoffe" GmbH chciałby przedstawić swoim klientom, szczególnie z branży budowlanej, omówienie ukończonego właśnie opracowania bilansu ekologicznego pod tytułem "Ocena ekologiczna ram okiennych wyprodukowanych z różnych materiałów (bez oszklenia)". Zleceniodawcą był Szwajcarski Centralny Ośrodek Badawczy Konstrukcji Okiennych i Fasadowych - organizacja reprezentująca interesy wszystkich stosowanych aktualnie w produkcji okiennej tworzyw. Opracowanie to sporządzono w wydziale drewna Związkowego Instytutu Kontroli Jakości i Badań Materiałowych (EMPA). Ten sam wydawca opublikował już raz w 1992 badania bilansu ekologicznego w tej dziedzinie; aktualny bilans ekologiczny nie jest wszakże tylko rozszerzeniem, lecz całkiem nowym opracowaniem uwzględniającym zarówno teraźniejszy stan metody badawczej jaką jest bilans ekologiczny, jak i rozwój technologii produkcji ram okiennych.
Z ekologicznego punktu widzenia przebadano i porównano 7 różnych materiałów do produkcji ram okiennych (aluminium, stal, stal szlachetną, metale kolorowe, drewno, drewno/aluminium, PCV) uwzględniając również 32 możliwe warianty (np.6 wariantów drewna i 4 warianty PCV). EMPA przeanalizował każdorazowo wszystkie fazy produkcyjno-użytkowe:

Dla wszystkich wyżej wymienionych wariantów ram EMPA opracował najpierw całkowity bilans ekologiczno - rzeczowy, tzn. sprawdzono w każdej fazie rodzaj użytych surowców i energii, odpady, ścieki i emisje powietrzną. Otrzymane w ten sposób informacje podstawowe, złożone z tysięcy danych jednostkowych, zinterpretowano następnie z punktu widzenia ich oddziaływania ekologicznego. Dzięki temu możliwe stało się ocenienie wpływu na środowisko poszczególnych ram okiennych, dokonane na podstawie dziewięciu uporządkowanych kryteriów ekologicznych, ważnych z naukowego punktu widzenia lub będących aktualnym przedmiotem dyskusji społeczno - politycznej:

• zużycie energii
• potencjał cieplarniany
• potencjał rozkładania ozonu
• potencjał zakwaszania ("kwaśny deszcz")
• potencjał przenikalności szkodliwych substancji do wód
• potencjał tworzenia ozonu (smog)
• zdrowie ludzkie
• zatrucie wód
• odpady - podział na kategorie szwajcarskie: składowisko materiałów obojętnych, składowisko odpadów specjalnych, składowisko materiałów radio-aktywnych.

Zgodnie z międzynarodową dyskusją na temat koncepcji szacowania skutków EMPA zwraca uwagę, że kryteria "zdrowie ludzkie" i "zatrucie wód" mogą być traktowane jedynie jako pomoc orientacyjna i nie powinny zastępować szczegółowych ocen stopnia ryzyka.
Poniższy przegląd wyników EMPA wskazuje według kolejnych kryteriów, w której z faz produkcyjno - użytkowych pojawia się wzmożone działanie czynników obciążających środowisko oraz przede wszystkim, jak poszczególne materiały do produkcji ram sprawdzają się z punktu widzenia tych kryteriów.

• W rubryce "Główny Sprawca" wymienione są te fazy cyklu produkcyjno -użytkowego, które mają największy wpływ na środowisko. Okazuje się, że dominującą rolę z punktu widzenia niemal wszystkich kryteriów ekologicznych odgrywa faza użytkowania ram (ubytki ciepła poprzez ramy).
• W rubryce "Zwycięzca" wymienione są te materiały do produkcji ram, które w odniesieniu do odpowiednich kryteriów środowiskowych uzyskały najlepsze wyniki. Są to - wyłączając kryterium "odpady specjalne"- zawsze PCV i/lub drewno (drewno/aluminium).
• W rubryce "Przegrany" wymienione są te materiały do produkcji ram, które w stosunku do kryteriów środowiskowych powinny jeszcze "odrobić zadania z ekologii". Zwraca uwagę, że PCV nie otrzymuje w żadnym z przypadków "żółtej kartki", pozostałe materiały natomiast wszystkie przynajmniej w odniesieniu do jednego kryterium.

Opracowanie to przynosi w sumie dużo ważnych informacji. W przeciwieństwie do odpowiedniego studium EMPA z 1992 roku nie wprowadzono łącznej oceny punktowej (model punktacji ekologicznej). Być może ktoś będzie rozczarowany, że nie znajdzie oceny "dobre/złe" poszczególnych materiałów do produkcji ram, lecz w miejsce tego bardzo złożony opis konkretnych słabych lub mocnych ekologicznie stron. EMPA jest jednak świadomy tego, jak problematyczne jest porównywanie np. "zużycia energii" i "ludzkiego zdrowia".

Fachowcy nie są zaskoczeni tym, że PCV użyte do produkcji ram okiennych uzyskuje tak dobre wyniki w tego rodzaju naukowym, obszernym teście ekologicznym: w minionych latach zrobiono wiele dla poprawienia ekologicznego wizerunku PCV, np. poprzez stworzenie systemu utylizacyjnego. Przemysł PCV ze szczególnym zadowoleniem wita końcowe wnioski autorów:

"Wyniki wykazują nadto, że nie istnieje taki materiał czy też konstrukcja, które cechowałyby się we wszystkich przebadanych punktach wyraźnymi zaletami lub wadami. Przyjmując założenia ramowe tego opracowania można stwierdzić, że bojkot materiałów czy zakazy ich stosowania nie posiadają żadnych rzeczowych, dających się uzasadnić podstaw."

Chętnie odpowiemy na Państwa pytania, prosimy o kontakt .

 Porównawczy bilans ekologiczny materiałów
do produkcji ram okiennych - streszczony z "EMPA 1996"